İçerik
- Avlanma: Bir Kazanır, Bir Kaybeder
- Rekabet: Çifte Olumsuz
- Karşılıklılık: Herkes Kazandı
- Komensalizm: Olumlu / Sıfır Etkileşim
- Amensalizm: Olumsuz / Sıfır Etkileşim
Ekolojik ilişkiler, çevrelerindeki organizmalar arasındaki ve arasındaki etkileşimi tanımlar. Bu etkileşimler, türlerin hayatta kalma ve üreme yetenekleri veya "zindelik" üzerinde pozitif, negatif veya nötr etkileri olabilir. Bu etkileri sınıflandırarak, ekolojistler beş ana tür etkileşimi türetmişlerdir: avlanma, rekabet, karşılıklılık, ortaklaşma ve eşgüdüm.
Avlanma: Bir Kazanır, Bir Kaybeder
Yırtıcı, bir türün diğerinden zarar görmesi için kaynaklardan faydalanarak bir türün fayda sağladığı iki tür arasındaki etkileşimi içerir. En sık olarak, bir türün diğerini öldürdüğü ve tükettiği klasik avcı-av etkileşimi ile ilişkilendirilirken, bütün yırtıcılık etkileşimlerinin tümü bir organizmanın ölümüyle sonuçlanmaz. Herbivory durumunda, bir chivor sık sık bitkinin sadece bir kısmını tüketir. Bu işlem bitkinin zarar görmesine neden olabilir, ancak tohumun dağılmasıyla da sonuçlanabilir. Pek çok ekolojist, avlanma tartışmalarında paraziter etkileşimleri içerir. Bu gibi ilişkilerde, parazit zamanla ev sahibine zarar verebilir, hatta ölümüne bile neden olabilir. Bir örnek olarak, parazitik tapeworms kendilerini kısmen köpeklerin, insanların ve diğer memelilerin bağırsak astarlarına bağlar, kısmen sindirilmiş yiyecek tüketir ve besinlerin konakçıdan yoksun bırakarak konakçıların formunu düşürür.
Rekabet: Çifte Olumsuz
Birden fazla organizma aynı sınırlayıcı kaynak için rekabet ettiğinde rekabet söz konusudur. Sınırlı bir kaynağın bir tür tarafından kullanılması diğerinin kullanılabilirliğini azalttığı için rekabet her ikisinin de uygunluğunu azaltır. Rekabet, aynı türün bireyleri arasında farklı türler arasında veya özel olmayan bir şekilde özel olabilir. 1930'larda, Rus ekolojist Georgy Gause, aynı sınırlayıcı kaynak için yarışan iki türün aynı anda aynı yerde bir arada bulunamayacağını öne sürdü. Sonuç olarak, bir tür neslinin tükenmesine neden olabilir veya evrim rekabeti azaltıyor.
Karşılıklılık: Herkes Kazandı
Karşılıklılık her iki türe de fayda sağlayan bir etkileşimi tanımlar. İyi bilinen bir örnek, likenleri oluşturan alg ve mantar arasındaki karşılıklı ilişkide vardır. Fosforlulaştırıcı alg mantarı besleyici maddeler ile besler ve karşılığında koruma sağlar. Bu ilişki aynı zamanda likenlerin sadece organizmalara karşı yatkın olmayan habitatları kolonize etmesine izin veriyor. Nadir durumlarda, ortaklar ortakları hile yaparlar. Bazı arılar ve kuşlar, karşılığında tozlaşma hizmetleri sağlamadan yiyecek ödülleri alırlar. Bu "nektar soyguncusu" çiçeğin tabanında bir delik açar ve üreme yapılarıyla teması kaçırır.
Komensalizm: Olumlu / Sıfır Etkileşim
Bir türün fayda sağladığı ve diğerinin etkilenmeden kaldığı bir etkileşim, orantıcılık olarak bilinir. Örnek olarak, sığır balıkçılları ve kahverengi başlı inek kuşları, hayvanların hareketiyle kızarılan böceklerle beslenen sığır ve atlarla yakın ilişki içinde beslenirler. Kuşlar bu ilişkiden yararlanır, ancak hayvancılık genellikle faydalanmaz. Çoğunlukla, orantısallığı ve karşılıklılığı ayırmak zor. Örneğin, ak balıkçıl veya cowbird keneler veya hayvanların geri kalan diğer zararlıları ile beslenirse, ilişki daha uygun bir şekilde karşılıklı olarak tanımlanır.
Amensalizm: Olumsuz / Sıfır Etkileşim
Amensalizm, bir türün varlığının bir başkası üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğu ancak ilk türlerin etkilenmediği bir etkileşimi tanımlar. Örneğin, bir manzara boyunca yürüyen bir fil sürüsü kırılgan bitkileri ezebilir. Amensalistik etkileşimler, genellikle bir tür diğer türlere zararlı kimyasal bir bileşik ürettiğinde ortaya çıkar. Siyah cevizin köklerinde üretilen kimyasal sürahi, diğer ağaç ve çalıların gelişimini engeller, ancak ceviz ağacı üzerinde bir etkisi yoktur.