İçerik
Bir plazmid, bakterilerde bulunan küçük bir dairesel DNA parçasıdır. Plazmitler, biyoteknolojide, bilim adamlarının farklı organizmalardan gelen DNA'yı sürekli bir DNA parçası halinde bir araya getirmelerine olanak sağlayan kullanışlı bir araç haline geldi. Plazmidler hücre bölünmesi sırasında kendiliğinden çoğalırlar ve uzun süreler boyunca stabildirler, yani bunlar kitap gibi bireysel genleri bir kütüphanede depolamak için harika bir araçtır. Plazmidler aşağıdaki gen türlerini içerebilir: antibiyotik dirençli genler, transgenler ve raportör genler. Bu tip plazmid genleri doğal olarak oluşabilir veya bilim adamları tarafından tasarlanabilir.
Antibiyotik Direnç Genleri
Plazmitler, bakterilerin antibiyotiklere dirençli olma nedenlerinden biridir. Plazmidler, bakterileri zararlı ilaçlardan koruyan proteinler üreten antibiyotik direnç genleri içerir. Antibiyotik direnç genleri çeşitli şekillerde çalışabilir. Bunlardan biri antibiyotiği bakterilerden dışarı pompalamaktır, böylece antibiyotik hücre içindeki hedef proteinini bağlayamaz. Bir diğeri ise antibiyotiği küçük parçalara parçalamaktır. Ve bir diğeri ise artık antibiyotiği kimyasal olarak değiştirerek hedef protein ile etkileşime girmemesini sağlamaktır. Antibiyotik direnç genlerine ayrıca plazmidlerde seçilebilir belirteçler de denir, çünkü bunlar bir antibiyotikle işlemden sonra bir test tüpünde dirençli bakterilerin seçilmesine izin verir.
Transgenler
Biyoteknolojide, plazmidler bir geni bir hayvan veya bitkiden izole etmek ve daha sonra bakterileri içine yerleştirmek için yaygın olarak kullanılır, bu, o geni değiştirmeyi ve incelemeyi kolaylaştırır. Enzimatik olarak bir organizmadan kesilen ve bakteriyel bir plazmit içine yerleştirilen bir DNA segmentine transgen denir. Transgenin ve plazmidin kombinasyonuna rekombinant DNA denir, çünkü bunlar birbirine kaynaşmış iki farklı türün DNA'sıdır.
Muhabir Genleri
Bakteriler bazen bir plazmidi atabilirler, bu nedenle rekombinant DNA yapmak için plazmit kullanan bilim adamları, plazmidde hangi bakteri kolonisinin o plazmidi içeren bakterilere sahip olduğunu görsel olarak tanımlamalarını sağlayan bir gen içerir. Olumlu kolonileri kolayca görselleştirmek için - rekombinant DNA'ya sahip olanlar - bilim adamları plazmidde raportör genler içerir. Yaygın bir raportör gen, ultraviyole ışık altında yeşil yanan yeşil flüoresan proteinidir (GFP). Diğer bir yaygın muhabir gen, beta-galaktosidaz (beta-gal) olarak adlandırılan bir enzimi kodlayan lacZ'dir.Beta-gal, şeker laktozunu parçalara ayırır. Aynı zamanda X-gal denilen renksiz bir kimyasalı bir şekere ve mavi bir moleküle böler. Böylece beta gal muhabirine sahip bakteriyel koloniler mavi görünecektir.
F-Faktör
Bakterilerin genetik bilgiyi birbirine geçirme yolları vardır. Bir bakteri plazmidlerini konjugasyon adı verilen başka bir bakteri ile paylaşabilir. Konjugasyon, bir bakteri diğerine bağlayan - cinsiyet pilusu adı verilen - ince bir tüpün oluşumudur. Cinsiyet pilusunu uzatan bakteri daha sonra bir plazmid kopyalar ve kopyayı tüpten diğer bakteriye geçirir. Konjugasyonu mümkün kılan plazmid, F faktörü veya fertilite faktörü olarak adlandırılır. Rekombinant DNA, yabancı DNA'yı bakteriler arasında kaplayan F faktörüne yerleştirilebilir.