İçerik
Gelgit havuzları, sahil şeridinin hem geleceğe bağlı olarak hem de havaya maruz kalan ve su ile kaplı alanlarıdır. İntertidal bölge olarak da adlandırılan bir dizi abiyotik faktör, bu bölgelerde bulunan eşsiz ekosistemi etkiler. Gelgit havuzlarının sürekli değişen doğası nedeniyle, evlerini orada yapan organizmaların bu değişimle başa çıkmak için adapte edilmeleri gerekir.
Gelgit
••• Thinkstock / Comstock / Getty ImagesOkyanus gelgitleri girip çıktığında, gelgit havuzları dönüşümlü olarak deniz ortamına ve nispeten kuru olana maruz kalır. Gelgit havuzları gelgitler tarafından tanımlanır; yüksek gelgit çizgisi en iç bölgeyi işaret ederken, düşük gelgit çizgisi gelgit havuzu ile deniz ortamı arasındaki değişikliği işaretler. Gelgitler yalnızca ayın evreleri ile değişmekle kalmaz, aynı zamanda dünyanın güneşe en yakın ve en uzak olduğu zamana göre de yılın farklı zamanlarına göre farklı noktalara ulaşır.
Gelgit bölgesinin suyu, gelgitin girip girip çıkmadığını hemen hemen daima hareket ettirir. Bu hareket yüzünden orada yaşayan canlıların çoğu, kendilerini sabit tutmanın ve hareket boyunca nispeten sabit kalmanın bir yolunu buldu. Münzevi yengeçler kendilerini kayaların altına gömürken, ahırlar kendilerini doğrudan bu kayalara bağlarlar.
Tuzluluk
Gelgit havuzları, tuzlu su ve tatlı su ortamları arasında sıkça bir araya gelen okyanusların kıyılarında bulunmaktadır. Kıyılar gelgitler geldiğinde tuzlu suyla kaplıdır, ancak genellikle çevreyi de etkileyen önemli miktarda tatlı su akıntısı vardır. Tatlı su miktarı, eriyen kar ve yağmur gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Bu değişiklik nedeniyle, gelgit havuzlarındaki organizmaların suyun tuzluluğu dahilindeki geniş bir alanı tolere edebilmeleri için adapte olmaları gerekir. Suda yaşayan organizmaların çoğu deniz veya tatlı su ortamında yaşama adapte olurken, sculpin gibi kabuklular ve balıklar yüksek tuzlu okyanus suyu ile tatlı su yağmuru arasındaki geniş aralığı tolere edebilmelidir.
Nem
••• Hemera Technologies / AbleStock.com / Getty Imagesİntertidal bölgeyi düzenli olarak su basan gelgitlerden daha karmaşık, bölge boyunca mevcut olan nem seviyesidir. Gelgit havuzları, bölgede ortalama olarak görünen nemin miktarına bağlı olarak farklı bölgelerde olduğu şeklinde tanımlanmaktadır. Alt intertidal bölge, sadece gelgitler en alçak noktalarına ulaştığında kurumaya bırakılan suya en yakın alandır. Bu bölge deniz süngerleri ve yosunlar dahil olmak üzere en iç bölgeler arası ortamları gerektiren organizmalar tarafından doldurulur. Kıyıya doğru bir sonraki bölge en düzenli gelgitlere sahiptir ve yengeç ve karides gibi yaşamı destekler. Bunun ötesinde üst intertidal bölgedir. Bu bölge, suya yakın diğer bölgeye göre çok daha az neme sahiptir ve bu bölgenin bir kısmı sadece yüksek gelgit zamanlarında kaplanabilir - bu alanın içine dalmadan haftalar geçebilir. Ayrıca gelgit havuzlarının bir kısmı, durgun su ile kaplanmayan ancak bunun yerine dalgalar ve deniz spreyi ile sıçrayan sprey bölgesidir. Buradaki nem, algler gibi en zorlu deniz yaşamını desteklemek için yeterlidir.
Güneş ışığı
Ormanlar ve hatta daha derin okyanus bölgeleri gibi diğer alanların aksine, gelgit havuzlarında güneş ışığı için çok az rekabet yoktur. Çoğu canlı ve bitki benzer yüksekliktedir, diğer faktörler tarafından kısa tutulur. Bu orada yetişen bitkiler için bol güneş ışığına neden olur. Tutarlı nem ile birleştirildiğinde, bu intertidal bölgenin bitkilerinin hızlı bir şekilde büyümesini ve gelgit havuzlarını paylaşan yaratıklar için bol miktarda yiyecek ve barınma sağlar. Tutarlı güneş ışığı aynı zamanda su sıcaklığının düzenlenmesine yardımcı olur. Sıcaklığı düzenli bir seviyede tutmak, en hassas canlılar olan mercan havuzlarının bazılarının büyümesini desteklemeye yardımcı olabilir.