İçerik
Binlerce yıldır, güneş ve ay tutulmaları insanları büyüledi. Dünyanın dört bir yanındaki farklı kültürler, gökyüzünde meydana gelen göksel olayları hikaye ve ritüellerin yaratılması yoluyla anlamaya çalıştılar. Günümüzde bilim adamları, tutulmaya neden olan astronomik faktörleri daha iyi kavramaktadır. Güneş ve ay tutulmaları, birbirleriyle ilişkilerinde yeryüzünün, güneşin ve ayın değişen konumlarından kaynaklanmaktadır.
Antik İnançlar
Eski kültürler, güneş ve ay tutulmalarının nedenleri hakkında farklı inançlara sahipti. Birçokları için tutulmalar, kötülük sınırlarını taşıyan korku veren gök olaylarıydı. Eski Çinliler bir ejderhanın güneş tutulması sırasında güneşi yediğini düşünüyorlardı. Güneşi yutan canavarların benzer inançları Afrika, Asya, Avrupa ve Amerikan yerlilerinin halkları arasında vardı. Ejderhayı veya canavarı korkutmaya teşebbüs etmek için, eski insanlar yüksek sesle yükselen sesler yaratmak için enstrümanlara bağırmak ya da vurmak için bir araya gelirlerdi. Eski Yunanlılar arasında, Çin, Maya ve Arap halkları, efsaneler ay tutsaklarını depremlere, vebalara ve diğer felaketlere bağladılar.
Güneş tutulması
Güneş tutulması, ay, güneş ve yeryüzü yeni bir ay evresinde hizalandığında meydana gelir. Ay, dünya ile güneş arasında geçer ve bu da ayın tamamen veya kısmen güneşi örtmesine neden olur. Tam bir güneş tutulması durumunda, ay güneşin parlak yüzeyini tamamen kaplar, korona veya güneşin dış beyaz alanını çıplak gözle görülebilir şekilde bırakır. Ay şeklindeki güneş tutulmaları, ay güneşten daha küçük göründüğünde oluşur ve bu nedenle tüm güneş diskini kaplayamaz. Bu tutulma, güneşin parlak bir halkasının ayın etrafında görünmesini sağlar. Ayın dünyadan değişen mesafeleri, farklı güneş tutulmalarına neden olur. Ay, dünyaya daha yakın olduğunda, güneşi tamamen uzak olduğundan daha fazla kaplamak için daha büyük bir şansa sahiptir.
Ay Tutulmaları
Bir dolunay evresi boyunca dünya güneş ve ay arasında geçtiğinde, ay tutulması meydana gelir. Ay, iki parçadan oluşan toprak gölgesine girer: umbra veya iç, karanlık gölge ve penumbra veya dış, puslu gölge. Bir miktar güneş ışığı onu dünyanın etrafında yapar ve atmosferimiz ışığı büker veya kırıştırır. Işığın bu kırılması ayın yüzeyine kırmızımsı ya da bakırımsı bir renk verir. Toplam ay tutulması, ay dünyaya umbraya tamamen girdiğinde meydana gelirken, kısmi ay tutulmaları ayın dünyaya umbraya kısmen girmesiyle ilgilidir. Ay sadece yeryüzü penumbrasına girdiğinde, bir penumbral ay tutulması meydana gelir.
Sıklık
Ay yörüngesi yeryüzününkine ya da bir açıyla meyillidir, bu yüzden ay nadiren güneş ve dünya ile hizalanır. Genellikle ay, yeni ay boyunca gökyüzünde güneşin altında veya üstünde belirir veya dolunaylarda dünya gölgesini atlar. Ancak, nadir durumlarda, yeni veya dolunay aşamasında güneş ve ay tutulmaları oluşturmak için ay dünya ile güneşe hizalanır. “Cambridge Tutulması Fotoğraf Kılavuzu: Güneş ve Ay Tutulmalarının Nasıl ve Nerede Gözlenmesi ve Fotoğraflanması” na göre, Jay M. Pasachoff ve Michael A. Covington, eğer farklı güneş ve ay tutulması türlerini birleştirirseniz, yaklaşık yedi tutulması görülebilir belirli bir yılda dünyanın farklı yerlerinde, ancak toplam güneş tutulması genellikle her 18 ayda bir meydana gelir.