İçerik
- TL; DR (Çok Uzun; Okumadı)
- Monosakaritlerin ve Polisakkaritlerin Moleküler Özellikleri
- Enerji Kullanılabilirliği ve Depolanması
- Polisakkarit Yapıları ve İşlevleri
- Monosakkaritlerin ve Polisakkaritlerin Önemi
Karbonhidratlar canlılara enerji ve yapı sağlar. Karbon, oksijen ve hidrojenden yapılırlar. Monosakaritler en basit karbonhidratları, yapı taşı moleküllerini ve tekli şeker birimlerini içerir. Disakaritler iki şeker biriminden yapılır ve polisakaritler bu tür birkaç birim içerir. Monosakaritler doğada nadir, polisakaritler yaygındır.
TL; DR (Çok Uzun; Okumadı)
Monosakaritler ve polisakaritler, karbonhidratları içerir. Monosakaritler, basit şeker birimi molekülleridir, oysa polisakkaritler, binlerce şeker birimini birbirine bağlayan büyüktür. Monosakaritler, hücrelere kısa süreli enerji sağlar. Polisakaritler, uzun süreli enerji depolaması ve hayvanların hücre duvarlarına ve dış iskeletlerine sert yapı sağlar.
Monosakaritlerin ve Polisakkaritlerin Moleküler Özellikleri
Monosakaritler en az üç karbon atomu içerir. En yaygın monosakaritler olan heksozlar altı karbon içerir. Heksoz örnekleri glikoz, galaktoz ve fruktozdur. Glikoz, hücresel solunumdaki enerji için temel kaynağı temsil eder; küçük boyutu, hücre zarlarına girme yeteneği verir. Fruktoz, bir depolama şekeri görevi görür. Pentozlar beş karbon içerir (örneğin, riboz ve deoksiriboz) ve üçlü karbonlar (gliseraldehit gibi) içerir. Monosakaritler oldukça küçüktür ve zincir veya halka yapıları oluşturur. Bununla birlikte polisakaritler, yüzlerce hatta binlerce monosakarit ve yüksek bir moleküler ağırlık içerir.
Enerji Kullanılabilirliği ve Depolanması
Glikoz gibi monosakaritler kısa süreli enerji sağlarken, polisakaritler daha uzun enerji depolaması sağlar. Hücreler hızlı bir şekilde monosakaritler kullanır. Moleküller hücre zarı lipidlerine bağlanabilir ve sinyalleşmeye yardımcı olabilir. Ancak daha uzun depolama için, monosakaritler, yoğuşma polimerizasyonu yoluyla disakaritlere veya polisakaritlere dönüştürülmelidir. Polisakaritler, bir hücre zarını geçemeyecek kadar büyük hale gelir, bu nedenle depolama kapasiteleri. Nişastalar, bitkiler tarafından kullanılan polisakkaritleri ve tohumlarını enerji depolamak için temsil eder. Nişastalar, glikoz polimerlerinden, amilozdan ve amilopektinden yapılır. Polisakaritler, monosakaritler şeklinde enerji gerektiğinden hücrede parçalanabilir veya hidrolize edilebilir. Bu, hayvanların metabolizma için glikoz yapmak için bitki nişastalarını kullanma şeklidir.
Polisakkarit Yapıları ve İşlevleri
En bol polisakarit ve organik molekül olan selüloz, dünyadaki karbonun yüzde 50'sini içerebilir. Selülozun baz monosakariti glukozdur. Düz selüloz molekülleri, aralarındaki zayıf ama yaygın hidrojen bağları vasıtasıyla stabil bir biçimde sıralar oluşturur. Bitkiler, mantarlar ve algler tarafından üretilen selüloz, hastalıklara karşı koruyan bitki hücre duvarlarının sert yapısını sağlar. Pek çok hayvan selülozu sindiremez, ancak görev için bağırsak mikroorganizmalarını ve enzimlerini kullanabilenleri sindirir. Fermantasyon, selülozu sindiremeyen diğer hayvanların ve insanların kolonunda meydana gelir. Hayvanlar, modifiye edilmiş bir monosakaritten yapılan benzer bir polisakarit, kitin üretirler. Chitin dış iskeletlerden oluşur. Hem selüloz hem de kitin, kompakt enerji depolama üniteleri oluşturur.
Başka bir polisakarit, glikojen, kompakt formundan hızlı bir şekilde kurucu glikoz monosakaritlerine parçalanabilir. İnsanlar karaciğerde ve kaslarda glikojeni hızlı bir enerji kaynağı olarak depolarlar. Pektinler, arabinoksilatlar, ksiloglukanlar ve glukonanlar, ilave kompleks polisakaritleri temsil eder. Monosakaritler suda çözünür, ancak birçok polisakarit suda suda çözünürlüğü kötüdür. Polisakaritler, çözünürlüklerine bağlı olarak jeller oluşturabilir. Bu yüzden sık sık yiyecekleri kalınlaştırmak için kullanılırlar.
Monosakkaritlerin ve Polisakkaritlerin Önemi
Hem monosakaritler hem de polisakaritler enerji sağlar. Monosakaritler hücreler için hızlı bir şekilde enerji verirken, polisakaritler daha uzun enerji depolaması ve yapısal stabilite sağlar. Her ikisi de en büyük besin ve besin enerjisi kaynağı olarak tüm canlılar için şarttır. Hücre duvarlarından çıkan polisakaritler, lifli insanları yerken, monosakaritler de yiyeceklerde tatlılık sağlar. İnsanlar yemek yedikçe, çiğneme polisakkaritleri daha küçük parçacıklara böler ve sonunda sindirim yoluyla kan dolaşımına girebilecek basit monosakaritleri oluşturur.